Την έκθεση με τίτλο “Ο σεισμός μεγέθους Μw=6.9 στις 30 Οκτωβρίου 2020 στη Σάμο: Ετοιμότητα και Άμεση Απόκριση για Αποτελεσματική Διαχείριση Καταστροφών”, που προέκυψε από τη συνεργασία μελών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών “Στρατηγικές Διαχείρισης Περιβάλλοντος Καταστροφών και Κρίσεων” (EDCM) και του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) σχετικά με τη διαχείριση του σεισμού της Σάμου, με έμφαση στις δράσεις που πραγματοποιήθηκαν για τη διαχείριση της έκτακτης ανάγκης που διαμορφώθηκε από τον σεισμό και το επακόλουθο τσουνάμι, δημοσιεύει σήμερα το Samos Voice.
Συνοπτικά, η έκθεση των ΕΚΠΑ – EDCM – ΟΑΣΠ διαπιστώνει:
Στις 30 Οκτωβρίου 2020 (11:51:26 ώρα UTC) ένας σεισμός έπληξε το ανατολικό τμήμα της Ελλάδας και το δυτικό τμήμα της Τουρκίας. Το μέγεθος έχει εκτιμηθεί ως Mw 6.9 και το εστιακό του βάθος ορίστηκε στα 13 km. Με βάση τους μηχανισμούς γένεσης σεισμών που προέκυψαν από τα διάφορα σεισμολογικά παρατηρητήρια και ινστιτούτα, ο σεισμός προκλήθηκε από την ενεργοποίηση ενός κανονικού ρήγματος διεύθυνσης Ανατολικά-Δυτικά και κλίσης προς Βορρά στον θαλάσσιο χώρο βόρεια της Σάμου.
Ο κύριος σεισμός έγινε αισθητός σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και της Τουρκίας, από τα νησιά του Βορείου Αιγαίου έως και την Πελοπόννησο στην Ελλάδα και από τη Σμύρνη μέχρι την Κωνσταντινούπολη. Οι περιοχές που επηρεάστηκαν περισσότερο είναι η περιφερειακή ενότητα της Σάμου στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου και η ευρύτερη περιοχή της Σμύρνη στο δυτικό τμήμα της Τουρκίας.
Δυστυχώς, προκάλεσε 119 απώλειες. Ειδικότερα, 117 στην πόλη της Σμύρνης και 2 στο Βαθύ της Σάμου, σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις των αρχών, που εμπλέκονται με την Πολιτική Προστασία στην Ελλάδα και την Τουρκία (Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και AFAD, αντίστοιχα). Όσον αφορά τους τραυματίες, 1.034 καταγράφηκαν στην Τουρκία και 19 στη Σάμο. Οι απώλειες και οι τραυματισμοί οφείλονται κυρίως σε μερική ή ολική κατάρρευση κτιρίων και δευτερευόντως σε πτώση συντριμμιών.
Ο σεισμός προκάλεσε πρωτογενείς και δευτερογενείς επιπτώσεις στη Σάμο. Οι πρωτογενείς σεισμικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις περιλάμβαναν μόνιμη επιφανειακή παραμόρφωση (ανύψωση και βύθιση) και δευτερογενείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις συμπεριλαμβανομένων tsunami, αστοχιών πρανών, φαινόμενα ρευστοποίησης και εδαφικών ρωγμών. Όσον αφορά τις επιπτώσεις στο δομημένο περιβάλλον, τα παλαιά κτήρια με φέρουσα τοιχοποιία, που είχαν κατασκευαστεί στις αρχές του περασμένου αιώνα, υπέστησαν τις περισσότερες και πιο σημαντικές δομικές βλάβες, οι οποίες κυμάνθηκαν από μεγάλες ρωγμές στην τοιχοποιία μέχρι και πλήρη κατάρρευση των κατασκευών.
Κάθε φορά που εκδηλώνεται ένας σεισμός και τα συνοδά του γεωδυναμικά φαινόμενα, τα σχέδια διαχείρισης της σεισμικής καταστροφής, που έχουν δοκιμαστεί σε ασκήσεις επί χάρτου και επί πεδίου, εφαρμόζονται στην πραγματικότητα και σε μεγαλύτερη κλίμακα. Μετά τον σεισμό του 2020 στη Σάμο, οι ελληνικές αρχές έθεσαν σε εφαρμογή τον μηχανισμό διαχείρισης κρίσης, πραγματοποιώντας τη μεγαλύτερη κινητοποίηση από τότε που ολοκληρώθηκε και τέθηκε σε ισχύ το σχέδιο “Εγκέλαδος” για την Αντιμετώπιση Εκτάκτων Αναγκών και Άμεσης/Βραχείας Διαχείρισης των Συνεπειών από την Εκδήλωση Σεισμών.
Οι κρατικές αρχές σε όλα τα διοικητικά επίπεδα, τα σώματα ασφαλείας, οι ένοπλες δυνάμεις και οι υπηρεσίες πολιτικής προστασίας κινητοποιήθηκαν για τη διαχείριση των καταστροφών. Όλα τα σχέδια έκτακτης ανάγκης για την προστασία της ζωής, της υγείας και της περιουσίας του πληγέντος πληθυσμού και του φυσικού περιβάλλοντος εφαρμόστηκαν σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία για την Πολιτική Προστασία στην Ελλάδα. Η άμεση ανταπόκριση περιλάμβανε παροχή πρώτων βοηθειών και ιατρική περίθαλψη, επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, παροχή προμηθειών έκτακτης ανάγκης, δημιουργία χώρων έκτακτης ανάγκης, επιθεωρήσεις και ελέγχους κτηρίων και εκτίμηση της έκτασης της πληγείσας περιοχής. Επιπλέον, εφαρμόστηκαν μέτρα οικονομικής στήριξης του πληγέντος πληθυσμού. Η παρεχόμενη οικονομική βοήθεια περιλάμβανε άμεσα μέτρα ανακούφισης και οικονομική βοήθεια για την ανοικοδόμηση και επισκευές κτηρίων.
Η έκθεση αυτή με τίτλο “Ο σεισμός μεγέθους Μw=6.9 στις 30 Οκτωβρίου 2020 στη Σάμο: Ετοιμότητα και Άμεση Απόκριση για Αποτελεσματική Διαχείριση Καταστροφών” είναι αποτέλεσμα της εποικοδομητικής συνεργασίας επιστημόνων του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) και του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) με επικεφαλής τον Καθηγητή Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών και Προέδρου του ΟΑΣΠ, Ευθύμη Λέκκα. Η έκθεση επικεντρώνεται στις δράσεις που πραγματοποιήθηκαν κατά την έκτακτη ανάγκη που διαμορφώθηκε από την εκδήλωση του σεισμού και του επακόλουθου tsunami. Αυτές οι ενέργειες περιλάμβαναν αρχική ενημέρωση για τα χαρακτηριστικά του σεισμού, παροχή ενημέρωσης και οδηγιών μέσω της ολοκληρωμένης υπηρεσίας επικοινωνιών εκτάκτου ανάγκης 112, κινητοποίηση των κρατικών αρχών που εμπλέκονται στη διαχείριση καταστροφών, επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, παροχή πρώτων βοηθειών και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, άμεση στέγαση σε χώρους έκτακτης ανάγκης, ψυχοκοινωνική υποστήριξη για τον πληγέντα πληθυσμό, ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση για τις σεισμικές επιπτώσεις και για μέτρα αυτοπροστασίας κατά τη διάρκεια της μετασεισμικής ακολουθίας εν μέσω πανδημίας, συμμετοχή εθελοντικών ομάδων στη διαχείριση καταστροφής, παροχή βασικών προμηθειών έκτακτης ανάγκης, έκδοση της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας για τον καθορισμό της πληγείσας περιοχής, πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο μετασεισμικό έλεγχο κτηρίων και υποδομών και δράσεις μετριασμού κινδύνων και άρσης επικινδυνοτήτων κατά τη μετασεισμική περίοδο. Περαιτέρω δράσεις περιλαμβάνουν οικονομικά μέτρα για την ανακούφιση των πληγέντων, που περιλαμβάνουν παράταση εκπλήρωσης φορολογικών υποχρεώσεων, παράταση προθεσμιών καταβολής βεβαιωμένων οφειλών μεταξύ άλλων.
Επιπλέον, γίνεται μια εισαγωγή στην Πολιτική Προστασία στην Ελλάδα, όπου παρουσιάζονται οι ελληνικοί φορείς που είναι υπεύθυνοι για την εφαρμογή μέτρων πολιτικής προστασίας, οι υπηρεσίες που εμπλέκονται στην έκτακτη ανάγκη μετά από μια φυσική καταστροφή στην Ελλάδα και οι οργανισμοί και τα ιδρύματα, που ενισχύουν τις δράσεις της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται επίσης και στο σχέδιο “Εγκέλαδος”.
Από τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι η πολιτική διαχείρισης φυσικών καταστροφών στην Ελλάδα είναι μια καλά σχεδιασμένη και καλά δομημένη πολιτική για την αντιμετώπιση όχι μόνο των σεισμών αλλά και όλων των τύπων φυσικών καταστροφών.
Δείτε εδώ και τη διεθνή τεχνική έκθεση 139 επιστημόνων από διάφορα πανεπιστήμια, οργανισμούς, ινστιτούτα και υπηρεσίες, που συμμετείχαν σε όλα τα στάδια διαχείρισης της καταστροφής, που έπληξε Ελλάδα και Τουρκία, όπως τη δημοσίευσε το Ελληνικό Τμήμα Αντισεισμικής Μηχανικής (ΕΤΑΜ). Η έκθεση αυτή είναι αποτέλεσμα συνεργασίας του με τα δύο τουρκικά Τμήματα Αντισεισμικής Μηχανικής, καθώς και το Geotechnical Extreme Events Reconnaissance (GEER) και το Earthquake Engineering Research Institute των ΗΠΑ.